از گذشته تا کنون از عسل در درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده شده است. مهمترین خاصیت عسل، ضد میکروب بودن آن است. در حالی که عسل یک ماده کاملاً خوراکی است و بایستی محیط خوبی برای پرورش میکروب‌ها باشد، ولیکن میکروب‌ها در معرض عسل نابود شده و اجساد آنها نیز به مرور از بین می‌رود. زیرا عسل حاوی آنتی بیوتیک و آنزیم دیاستاز است. در گذشته از این خاصیت عسل برای از بین بردن پینه‌های دست و پا سود می‌جستند.

در قدیم هر دارویی را با عسل مخلوط می‌کردند، زیرا خاصیت بهبود بخشی داروها را چند برابر می‌کرده و امروزه هم از عسل در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌کنند.

• از عسل در فرآورده‌های ضدسرفه به طور مستقیم و غیرمستقیم استفاده می‌شود. مزه مزه و غرغره شربت عسل برای برطرف‌کردن زخم‌های دهان و ورم گلو بسیار سودمند است. عسل ضد آسم است.
• عسل با اینکه بسیار شیرین است، برای دندان‌ها و لثه مضر نیست، بلکه لثه‌ها را سالم می‌سازد و دندان‌ها را سفید می‌کند.
• دستگاه گوارش را پاک می‌سازد و ضد اسهال است. در تحقیقات ثابت شده اثر بسیار مفیدی بر عفونت‌های معده با هلیکو باکترپیلوری دارد. از این رو ضد زخم معده و دستگاه گوارش است.
• عسل در درمان آب مروارید (کاتاراکت) مفید است.
• عسل بادشکن است و برای معالجه قولنج روده تجویز می‌شود و در مسمومیت‌های غذایی، دستگاه گوارش را پاک می‌سازد.
• دوست کبد و پادزهر است، پس در بیماری‌های کبدی مصرف آن مفید است. سکنجبینی که با عسل تهیه می‌شود، صفرابری اعلاست.
• سنگ‌های کلیه و مثانه را از بین می‌برد. برای این منظور عسل را با کندر باید مصرف کرد.
• عسل حاوی آنتی اکسیدان است، از این رو مصرف آن برای سلامت قلب و عروق مفید است. عسل به سلامت پوست کمک می‌کند و ضد پیری است.
• عسل خواب‌آور است و به مبتلایان به بیماری کم خوابی توصیه می‌شود که قبل از خواب چند قاشق مرباخوری عسل میل کنند.
• رای رفعکم اشتهایی مفید است و کلاً جریان خون را در بدن بهبود می‌بخشد. از این رو به رشد عضلات کمک می‌کند، پس برایبچه‌های کم اشتها و افراد ورزشکار بسیار مفید است.
• عسل گرفتگی مویرگ‌ها را باز می‌کند و برای عروق بسیار مفید است. پس سالمندان اگر هر روز شربت عسل ولیموی تازه بنوشند، عمر طولانی‌‌تری خواهند داشت.
• حتی موم عسل نیز خواص زیادی دارد و ماسک آن برای صورت، چین و چروک و فرورفتگی‌های پوست را می‌پوشاند و پوست را لطیف می‌کند.

بررسی مقالات سال های ۱۹۸۴ تا ۲۰۰۱ نشان می‌دهد حداقل ۲۵ تحقیق راجع به اثرات ضدزخم عسل انجام شده که نتایج آن‌ها مثبت بوده است. عسل به عنوان التیام‌دهنده زخم و نگهدارنده پوست مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین ۴۰ مورد دیگر نشان داده، عسل دارای اثرات ضدخونریزی با موفقیت ۸۸ درصد بوده که این عمل به همراه اثرات ضد میکروب نیز بوده است.

خاصیت ضد میکروبی در عسل با PH حدود ۲/۳ تا ۵ به هیدروژن پراکسید(H2O2) مرتبط بوده که از تغییرات آنزیمی گلوکز به گلوکونیک اسید حاصل می‌شود. به هرحال اثر ضدمیکروبی عسل پس از گرم‌شدن یا در معرض آفتاب قرار گرفتن کاهش می‌یابد.

عسل‌های تولیدشده از جنگل و کوه‌های اروپایی مرکزی بیشتر از درختان کاج و عسل‌های حاصل از مانوکا در نیوزلند از گیاه دارای خاصیت بسیار قوی ضد میکروبی است و بر روی برخی میکروب‌ها از جمله استافیوکوک اورئوس و اپیدرمیس و استرپتوکوکوس پیوژنز و آنتروباکتریاسه اثرات خوبی دارد. عسلی که در نیوزیلند و استرالیا از گیاه مذکور حاصل می‌شود در جهان منحصر به فرد بوده و به آن عسل ((UNIQUE MANUKA FACTOR)) می‌گویند و عسل وحشی جزیره کیش از بسیاری از جهات با عسل یاد شده برابر است.

سم شناسی

عسل ماده ای کاملاً خوراکی است، ولی در موارد استثنایی ممکن است به اسپورعامل بوتولیسم آلوده باشد که ایجاد سم کرده و مسمومیت‌زاست، به همین دلیل مصرف آن برای کودکان زیر یک سال ممنوع است. همچنین بعضی افرد ممکن است نسبت به دانه‌های گرده موجود درعسل حساسیت داشته باشند.

ممکن است بعضی از زنبورها به گل خرزهره و چند گل سمی دیگر عادت کنند و محصول سمی تهیه نمایند که البته این کار به ندرت اتفاق می‌افتد.

 به هر حال از مصرف این ماده بسیار مفید نباید غافل شد و از فواید زیاد آن باید سود جست.

منبع: واحد آموزش و پژوهش صدا وسیمای مرکز کیش. گیاهان دارویی جزیره کیش

پژوهشگر: بصیره اسدنژاد

پایان پیام//